Czy sprzedaż leków na Allegro jest legalna? Perspektywy sprzedaży leków na aukcjach. Stan na grudzień 2016.

Od debiutu aptek internetowych na Allegro (początek stycznia 2011) trwa dyskusja na temat legalności sprzedaży produktów leczniczych w tym serwisie. Po wprowadzeniu zakazu reklamy allegro miało być jedną z dozwolonych możliwości sprzedaży. Jak wygląda sytuacja w 5 lat po wprowadzeniu tzw. ustawy refundacyjnej. Czy sprzedaż na allegro jest legalna?

Pierwsza wersja tego tekstu powstała jeszcze w 2011 roku, kiedy to Allegro zapowiedziało wprowadzenie specjalnego statusu Apteka. W 5 lat po wprowadzeniu zakazu reklamy staram się przybliżyć aktualną sytuację aptek na rynku aukcyjnym.

Dla przypomnienia – cały spór rozpoczął się początkiem stycznia 2011 roku, kiedy Allegro poinformowało o możliwości utworzenia specjalnego konta Apteka i sprzedaży wysyłkowej produktów leczniczych w tym serwisie. Przypomnę – apteka, która chce sprzedawać przez Allegro musi:

• wysłać do Allegro skan zezwolenia na prowadzenie działalności
• utworzyć w serwisie konto FIRMA
• na stronie „o mnie” umieścić informacje wyszczególnione w rozporządzeniu dotyczącym wysyłkowej sprzedaży produktów leczniczych – nazwę placówki, skan zezwolenia, adres z numerem telefonu oraz imię i nazwisko farmaceuty odpowiedzialnego za realizację zamówień (w praktyce często kierownika apteki)

W odpowiedzi, w dniu 19.01.2011 GIF wystosował stanowisko w sprawie sprzedaży na allegro (dostępne tutaj), w którym uznaje, że model zastosowany przez Allegro jest niezgodny z prawem. Argumenty urzędu dotyczą przede wszystkim sposobu zamawiania produktu. GIF uznaje ten model za nielegalny, jednak skupia się wyłącznie na jednym ze sposobów składania zamówienia – za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej placówki. Publikując oświadczenie GIF zapomniał jednak o pozostałych możliwościach składania zamówienia i na to właśnie powołuje się Allegro w swojej argumentacji.

Analizując sytuację w roku 2011 uznałem, że mimo licznych kontrowersji, sprzedaż leków na allegro jest zgodna z rozporządzeniem. Główny argument urzędu był łatwy do obalenia. Apteka może przyjmować zamówienia poprzez e-mail. Składając zamówienie na Allegro do apteki zostaje wysłany e-mail zawierający wszystkie potrzebne i określone przepisami dane. W rozporządzeniu nie ma również określenia, że domena, w której apteka sprzedaje leki musi być jej własnością. Zatem apteka może podać do WIFu, że prowadzi sprzedaż wysyłkową za pomocą strony „O mnie” w allegro (podając jej nazwę i dokładny url). Umieszczenie na stronie „O mnie” skanu (w formacie pdf) zezwolenia na prowadzenie apteki jest również spełnieniem wymogów rozporządzenia, które mówi o tym, że należy go umieścić na stronie głównej (ponieważ w prawie nie istnieje definicja strony głównej – dla danej apteki strona „O mnie” jest stroną główną).

Rozwój sytuacji w roku 2011

Jakie były dalszy ciąg sprawy? Allegro wzywał GIF do reakcji i zaopiniowania opisanego przez siebie modelu (podobnie jak robił to Domzdrowia.pl w sprawie sprzedaży leków na receptę). Ponieważ odpowiedzi nie było, Allegro wystosował informację do aptek sugerującą jakoby brak reakcji GIFu wskazywał, że model sprzedaży jest zgodny z prawem.

GIF próbował toczyć krótkotrwałą walkę z Allegro. Ze względu na opisane powyżej argumenty, miałoby to zapewne niewielki sens. Niemniej jednak urząd osiągnął swój cel, wybierając zdecydowanie prostszą (i zapewne bardziej skuteczną) drogę poradzenia sobie z problemem. Zamiast kosztownych i czasochłonnych procesów z gigantem, których efekt jest bardzo niepewny – postraszył apteki. W piśmie z 9.05.2011 pisze m.in.

Wobec powyższego, każdy przypadek sprzedaży wysyłkowej produktów leczniczych za pośrednictwem serwisu Allegro będzie rozpatrywany indywidualnie w I instancji przez właściwego miejscowo wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego co do zgodności z odpowiednimi przepisami ustawy – Prawo farmaceutyczne.

Pismo wywarło pożądany przez urząd efekt – apteki same usunęły zdecydowaną większość leków z aukcji Allegro.

Podsumowując zmiany w roku 2011 napisałem

Niezależnie od opinii i osobistych odczuć dotyczących sprzedaży leków na allegro, obecnie wydaje się, że przyjęty przez serwis model działania będzie trudny do podważenia. Apteki jednak zapewne nie będą walczyć z GIF-em, obawiając się kontroli i problemów z utrzymaniem koncesji na prowadzenie apteki tradycyjnej. Jak pokazują analizy gra nie jest warta świeczki – leki na Allegro nie cieszą się szczególnym powodzeniem. Królują suplementy i kosmetyki, na których sprzedaż nie potrzeba mieć żadnych zezwoleń. Wydaje się zatem, że Apteki Allegro będą porażką polskiego giganta ecommerce. Mimo, iż w serwisie pojawiło się wiele nowych podmiotów, niewidocznych do tej pory w sieci, rynek sprzedaży leków online praktycznie się nie zwiększył.

Czy sprzedaż leków na allegro jest legalna? Sytuacja pod koniec roku 2016

Przewidywania z roku 2011 sprawdziły się. Zarówno rozwój internetowej sprzedaży aptecznej (głównie w kierunku suplementów i kosmetyków) jak również zmiany w portfolio producentów (zmiany rejestracji produktów i rozwój suplementów diety) spowodowały, że:

• Allegro odpuściło walkę o ten rynek, choć nadal istnieje możliwość założenia konta Apteka
• apteki, na własne ryzyko, podejmują próby sprzedaży OTC przez allegro – są to jednak nieliczne przypadki. Analizując popularność ofert OTC w Allegro widać, że nie ma zbyt wielu kupujących i obroty tą kategorią są niskie
• jeśli ktoś bardzo chce zaistnieć w allegro, może – bez zakładania konta Apteka – sprzedawać do woli suplementy diety, kosmetyki czy żywność – i tutaj głównie koncentruje się uwaga graczy aptecznych

Podsumowanie

Mimo, że Allegro jest największym polskim serwisem e-commerce, z blisko 50% udziałami w całym rynku, sprzedaż leków OTC w tym kanale nie jest zbyt popularna. Czy to ze względu na ograniczoną ofertę, czy obawy przed zakupem leku sfałszowanego, pacjenci korzystają raczej z witryn aptek internetowych. Co innego suplementy diety i kosmetyki – te cieszą się na allegro dużą popularnością, ale aby je sprzedawać apteka tradycyjna nie musi spełnić żadnych skomplikowanych wymogów.